چتری با پروانه‌های سفید؛ روشنی‌بخشی یک چتر بر سر شهر

چتری با پروانه‌های سفید؛ روشنی‌بخشی یک چتر بر سر شهر

چتری با پروانه‌های سفید؛ روشنی‌بخشی یک چتر بر سر شهر 603 597 فرهاد حسن‌زاده

عطیه میرزاامیری؛ وینش

قصه در یک شهر خاکستری و در آستانه‌ی سال نو شروع می‌شود. اردلان در آرایشگاه است و هنوز نوبتش نشده، آتوسا پشت در خانه شیرین خانم خیاط مانده و هرچقدر در می‌زند تا لباس‌های عیدش را بگیرد کسی در را باز نمی‌کند. مریم و علی، خواهر و برادری که سر چهارراه گل فروشی می‌کنند باید زودتر گل‌ها را بفروشند و برای تحویل سال پیش مادر برگردند. هرکدام از این شخصیت‌ها، قهرمان داستان‌اند. قهرمانانی که بدون اینکه یکدیگر را بشناسند، گره کارشان به دست یکدیگر باز می‌شود. هرکدام از آن‌ها مانعی سرراهشان به‌وجود آمده و تمام دلشوره‌شان این است که زودتر به خانه برسند تا موقع تحویل سال کنار خانواده باشند. این تنها شروع داستان است. فرهاد حسن‌زاده در خلال اشاره به اهمیت نوروز و دورهم جمع شدن، به موضوع «حل مسئله» در کودکان اشاره می‌کند.

وقتی یک کودک برای رسیدن به هدف خود متوجه فرصت، تهدید و یا مانعی می‌شود در واقع با یک مسئله روبرو شده است. در این‌جاست که مهارت حل مسئله به او کمک می‌کند تا بتواند از این موقعیت به درستی عبور کند. فرایند حل مسئله سه قدم دارد که در چتری با پروانه‌های سفید به خوبی دیده می‌شود. اولین چیز تشخیص مسئله است. در ابتدای این امر کودک باید مسئله را به درستی تشخیص دهد و بفهمد موضوعی که باعث به‌وجود آمدن چنین مسئله‌ای شده است، چیست. بعد از آن کودک باید به دنبال یافتن راه حل باشد. و در آخر کودک راه حل‌هایی را که ارائه داده است امتحان کرده، به نتیجه‌ی آن‌ها فکر می‌کند و در نهایت بهترین راه حل را برمی‌گزیند. ما با این موارد در قسمتی که آتوسا پشت در خانه شیرین خانم مانده، روبرو می‌شویم و به‌خوبی می‌بینیم که چطور او به نتیجه مطلوبش می‌رسد.

اما این تمام ماجرا نیست. لایه‌ی دیگر و مهم این داستان باز شدن گره‌ها به دست افراد دیگر است. لابد در مورد «اثر پروانه‌ای» یا butterfly effect شنیده‌اید. اثری که می‌گوید «بال زدن یک پروانه در گوشه‌ای از دنیا، می‌تواند در قاره‌ای دیگر طوفانی به‌پا کند.». درواقع هر کار کوچکی در جهان می‌تواند منجر به نتایج بزرگ و شگفت‌انگیزی شود. چیزی که ما به‌صورت خیلی ساده اما قوی در کتاب چتری با پروانه‌های سفید به آن برمی‌خوریم. مخاطب کودک با خواندن این کتاب متوجه می‌شود بخشندگی و خوبی، جهان را جای امن‌تری می‌کند.

از تصویرگری کتاب در اثربخشی انتقال مفاهیم نمی‌توان گذشت. تصاویر کتاب به روایت قصه جان می‌دهند و جزئیاتش مخاطب را به بازی لذت و کشف می‌کشاند. همه چیز شهر سیاه و سفید است جز اتفاقات دو ساعت قبل از تحویل سال و چتری زرد که نشانه جریان حیات و بخشندگی است. غزاله بیگدلو تصویرگر این کتاب، در سال ۱۳۵۹ در تهران به دنیا آمده است. او تحصیلات خود را در رشته نقاشی و در دانشکده‏‎‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان رسانده است. پس از آن فعالیت جدی خود را در زمینه‏‌ی تصویرگری کتاب کودک و نوجوان آغاز کرده است. بیگدلو چند کتاب ازجمله «یک قور ظریف قورباغه‌ای» و «ماهی‌های بالا بندر» را نیز به رشته‌ی تحریر در آورده است. از آثار او در نمایشگاه‏‌های بین‌المللی مختلف به نمایش درآمده و برنده جوایز بسیاری بوده است. تصویرگری این کتاب نیز، به دوسالانه تصویرگری براتیسلاوا راه یافته است.

فرهاد حسن‌زاده هم نیاز به معرفی ندارد. او از نویسندگانی قدیمی و نامدار است که در تمامی حوزه‌های ادبی از داستان کودکان، نوجوانان تا رمان برای بزرگسالان دست به نگارش زده است و تاکنون بیش از ۸۰ اثر از او چاپ شده است. کتاب‌های حسن‌زاده از جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی جوایز بسیاری گرفته که می‌توان به مهمترین‌شان اشاره کرد: جایزه ماه طلایی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، تقدیر شده در سه دوره کتاب سال ایران، برگزیده چند دوره جشنواره کتاب کانون پرورش فکری، برنده تندیس نقره‌ای از جشنواره لاک‌پشت پرنده. همچنین در عرصه جهانی می‌توان به دریافت لوح سپاس جایزه «هانس کریستین اندرسن» در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ اشاره کرد. فرهاد حسن زاده تا کنون سه بار نامزد دریافت جایزه «آسترید لیندگرن» شده که یکی از معتبرترین جایزه‌های ادبیات کودک جهان است.

کتاب چتری با پروانه‌های سفید در سال ۱۳۹۷ برگزیده‌ی شورای کتاب کودک شده است.

    روزی روزگاری

    فرهاد حسن‌زاده

    فرهاد حسن زاده، فروردین ماه ۱۳۴۱ در آبادان به دنیا آمد. نویسندگی را در دوران نوجوانی با نگارش نمایشنامه و داستان‌های کوتاه شروع کرد. جنگ تحمیلی و زندگی در شرایط دشوار جنگ‌زدگی مدتی او را از نوشتن به شکل جدی بازداشت. هر چند او همواره به فعالیت هنری‌اش را ادامه داد و به هنرهایی مانند عکاسی، نقاشی، خطاطی، فیلنامه‌نویسی و موسیقی می‌پرداخت؛ اما در اواخر دهه‌ی شصت با نوشتن چند داستان‌ و شعر به شکل حرفه‌ای پا به دنیای نویسندگی کتاب برای کودکان و نوجوانان نهاد. اولین کتاب او «ماجرای روباه و زنبور» نام دارد که در سال ۱۳۷۰ به چاپ رسید. حسن‌زاده در سال ۱۳۷۲ به قصد برداشتن گام‌های بلندتر و ارتباط موثرتر در زمینه ادبیات کودک و نوجوان از شیراز به تهران کوچ کرد…

    دنیای کتاب‌ها... دنیای زیبایی‌ها

    کتاب‌ها و کتاب‌ها و کتاب‌ها...

    فرهاد حسن‌زاده برای تمامی گروه‌های سنی کتاب نوشته است. او داستان‌های تصویری برای خردسالان و کودکان، رمان، داستان‌های کوتاه، بازآفرینی متون کهن و زندگی‌نامه‌هایی برای نوجوان‌ها و چند رمان نیز برای بزرگسالان نوشته است.

    ترجمه شده است

    به زبان دیگران

    برخی از کتاب‌های این نویسنده به زبان‌های انگلیسی، چینی، مالایی، ترکی استانبولی و کردی ترجمه شده و برخی در حال ترجمه به زبان عربی و دیگر زبا‌ن‌هاست. همچنین تعدادی از کتاب‌هایش تبدیل به فیلم یا برنامه‌ی رادیو تلویزیونی شده است. «نمكی و مار عينكي»، «ماشو در مه» و «سنگ‌های آرزو» از كتاب‌هايي هستند كه از آن‌ها اقتباس شده است.

    بعضی از ویژگی‌های آثار :

    • نویسندگی در بیشتر قالب‌های ادبی مانند داستان كوتاه، داستان بلند، رمان، شعر، افسانه، فانتزی، طنز، زندگينامه، فيلم‌نامه.
    • نویسندگی برای تمامی گروه‌های سنی: خردسال، کودک، نوجوان و بزرگسال.
    • خلق آثاری تأثیرگذار، باورپذیر و استفاده از تكنيك‌های ادبی خاص و متفاوت.
    • خلق آثاری كه راوی آن‌ها کودکان و نوجوانان هستند؛ روايت‌هايی مملو از تصویرسازی‌های عینی و گفت‌وگوهای باورپذير.
    • پرداختن به موضوع‌های گوناگون اجتماعی چون جنگ، مهاجرت، کودکان كار و خيابان، بچه‌های بی‌سرپرست يا بدسرپرست و…
    • پرداختن به مسائلی که کمتر در آثار کودک و نوجوان دیده می‌شود، مانند جنگ و صلح، طبقات فرودست، افراد معلول، اختلالات شخصیتی‌ـ‌روانی و…
    • تنوع در انتخاب شخصیت‌های محوری و كنشگر (فعال). مشخصاً دخترانی که علیه برخی باورهای غلط ایستادگی می‌کنند.
    • بهره‌گیری از طنز در کلام و روایت‌های زنده و انتقادی از زندگی مردم كوچه و بازار.
    • زبان ساده و بهره‌گیری اصولی از ویژگی‌های زبان بومی و اصطلاح‌های عاميانه و ضرب‌المثل‌ها.

    او حرف‌های غیرکتابی‌اش را این‌جا می‌نویسد.

    به دیدارش بیایید و صدایش را بشنوید