خروج از محدودیت

پی‌تی‌کو... پی‌تی‌کو...

 خروج از محدودیت

 خروج از محدودیت 350 435 فرهاد حسن‌زاده
یادداشتی بر کتاب «پی‌تی‌کو… پی‌تی‌کو…»
◊ عادله خلیفی

پی تی کو …پی تی کو… صدای آشنای دویدن اسب در قصه‌هاست. اینکه این اسب سفید باشد یا سیاه، بلند باشد یا کوتاه، چاق باشد یا لاغر، خیلی تفاوت ندارد بلکه مهم کنش‌های آن در داستان کودک است. پی تی کو…پی تی کو… سه داستان دارد که برای گروه سنی ب و ج نوشته شده است .

  • نویسنده: فرهاد حسن زاده (۱۳۹۱)
  • تصویرگر: علی خدایی
  • ناشر: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، چاپ اول

نقد کتاب پی تی کو...پی تی کو...

داستان اول درباره نقاشی کره اسبی که نمی‌خواهد درون قاب بماند و آنقدر تقلا می‌کند تا قاب از دیوار می‌افتد و کره اسب بیرون می‌رود.

داستان دوم باد دوچرخه سواری را نشان می‌دهد که خیلی به خودش می‌نازد و دیگران را اذیت می‌کند و در پایان داستان هم به سزای عملش می‌رسد .

در داستان سوم یک آقای نویسنده و خانم تصویرگر با هم داستانی را خلق می‌کنند. البته خانم تصویرگر در جایی از آقای نویسنده تبعیت نمی‌کند و برای داستانی که نوشته نشده تصویری هم می‌کشد. در پایان ،داستان به خوبی و خوشی تمام می‌شود.

در داستان اول نویسنده تلاش کرده است تا با تصویرکردن یک کره اسب شیطان، قالب‌های موجود را با شکستن و خروج از قاب بشکند. کره اسب در جواب قاب وقتی به ورجه وورجه کردنش اعتراض می‌کند می‌گوید: « …اسبم . سنگ که نیستم .» (ص ۹) . قاب از داشتن تصویرکره اسب ناراحت است و در همهٔ داستان ناراحتی خود را نشان می‌دهد: «همه را برق می‌گیرد ما را چراغ موشی» (ص ۱۰) ، «اگر قاب تابلوی سرکار خانم مونالیزا می‌شدم ؟ «( ص ۱۰)»

نقاش کره اسب،  قرار بوده برای اسب شاخ بکشد ولی این کار را نکرده. شاید نقاش هم جرات شکستن قالب‌های موجود را نداشته است! اسب بدون شاخ در واقعیت پذیرفته تر است تا اسب با شاخ . در نهایت کره اسب آنقدر با پاهایش به قاب می‌کوبد تا بالاخره او را از دیوار پایین می‌اندازد . قاب نماد چه چیزی و کره اسب نماد از چیست ؟ در مقایسه با داستان باد دوچرخه سوار چرا آزارهای کره اسب پذیرفته است ولی اذیت‌های باد نه ؟ باددوچرخه سوار با همه اذیت‌ها و آزارهایش در نهایت به این کلیشه رایج می‌رسد که عاقبت نافرمانی و اذیت دیگران تنها ماندن و درمانده شدن است. پی تی کو پی تی کو هم قابش را آزار می‌دهد ولی در نهایت آزادی را به دست می‌آورد و تنبیه هم نمی‌شود. نویسنده برای اینکه باددوچرخه و سوار و اذیت‌ها و عاقبت بدش را قابل قبول نشان دهد تصویری زشت از او ترسیم می‌کند.

بادی که دهانش بوی سیر و پیاز می‌داد و همیشه باد به غبغبش می‌انداخت. مسئلهٔ جالب این داستان این است که باد کسانی را اذیت می‌کند که نمی‌توانند حرکت کنند. یک مترسک، چادری که با میخ به زمین سفت شده، آنتن‌ها، بند رخت‌ها و …این‌ها در ذات خودشان شخصیت‌های ایستا و ناتوانی هستند که از وزیدن یک باد ناراحتند.

آیا نویسنده نمی‌توانست با انتخاب یک دیدگاه دیگر شخصیت‌های ایستای این داستان را وادار به حرکت کند و از این کلیشهٔ رایج بیرون برود ،به جای اینکه باد را مجازات نماید؟ تفاوت در چیست ؟ دیدگاه نویسنده یا ترس از پا فراترگذاشتن از هنجارهای قابل قبول جامعه ؟ پس چرا این دیدگاه دربارهٔ داستان پی تی کو پی تی کو وجود ندارد؟  آیا نویسنده خواسته تا با در کنار هم قرار دادن این دو داستان، هنجار شکنی داستان اول را ترمیم کند و بگوید شاید جایی بتوانی از قابت بگریزی ولی در نهایت باد غبغبت می‌خوابد و تنها خواهی ماند؟ (اگر فرض بگیریم که ناشر در انتخاب این داستان‌ها در یک مجموعه دخالتی نداشته است) بزرگسالان کدام یک را می‌پسندند؟ تسلیم و تنهایی یا شکستن حصارها و آزادی؟

منبع: سایت کتابک

 

    روزی روزگاری

    فرهاد حسن‌زاده

    فرهاد حسن زاده، فروردین ماه ۱۳۴۱ در آبادان به دنیا آمد. نویسندگی را در دوران نوجوانی با نگارش نمایشنامه و داستان‌های کوتاه شروع کرد. جنگ تحمیلی و زندگی در شرایط دشوار جنگ‌زدگی مدتی او را از نوشتن به شکل جدی بازداشت. هر چند او همواره به فعالیت هنری‌اش را ادامه داد و به هنرهایی مانند عکاسی، نقاشی، خطاطی، فیلنامه‌نویسی و موسیقی می‌پرداخت؛ اما در اواخر دهه‌ی شصت با نوشتن چند داستان‌ و شعر به شکل حرفه‌ای پا به دنیای نویسندگی کتاب برای کودکان و نوجوانان نهاد. اولین کتاب او «ماجرای روباه و زنبور» نام دارد که در سال ۱۳۷۰ به چاپ رسید. حسن‌زاده در سال ۱۳۷۲ به قصد برداشتن گام‌های بلندتر و ارتباط موثرتر در زمینه ادبیات کودک و نوجوان از شیراز به تهران کوچ کرد…

    دنیای کتاب‌ها... دنیای زیبایی‌ها

    کتاب‌ها و کتاب‌ها و کتاب‌ها...

    فرهاد حسن‌زاده برای تمامی گروه‌های سنی کتاب نوشته است. او داستان‌های تصویری برای خردسالان و کودکان، رمان، داستان‌های کوتاه، بازآفرینی متون کهن و زندگی‌نامه‌هایی برای نوجوان‌ها و چند رمان نیز برای بزرگسالان نوشته است.

    ترجمه شده است

    به زبان دیگران

    برخی از کتاب‌های این نویسنده به زبان‌های انگلیسی، چینی، مالایی، ترکی استانبولی و کردی ترجمه شده و برخی در حال ترجمه به زبان عربی و دیگر زبا‌ن‌هاست. همچنین تعدادی از کتاب‌هایش تبدیل به فیلم یا برنامه‌ی رادیو تلویزیونی شده است. «نمكی و مار عينكي»، «ماشو در مه» و «سنگ‌های آرزو» از كتاب‌هايي هستند كه از آن‌ها اقتباس شده است.

    بعضی از ویژگی‌های آثار :

    • نویسندگی در بیشتر قالب‌های ادبی مانند داستان كوتاه، داستان بلند، رمان، شعر، افسانه، فانتزی، طنز، زندگينامه، فيلم‌نامه.
    • نویسندگی برای تمامی گروه‌های سنی: خردسال، کودک، نوجوان و بزرگسال.
    • خلق آثاری تأثیرگذار، باورپذیر و استفاده از تكنيك‌های ادبی خاص و متفاوت.
    • خلق آثاری كه راوی آن‌ها کودکان و نوجوانان هستند؛ روايت‌هايی مملو از تصویرسازی‌های عینی و گفت‌وگوهای باورپذير.
    • پرداختن به موضوع‌های گوناگون اجتماعی چون جنگ، مهاجرت، کودکان كار و خيابان، بچه‌های بی‌سرپرست يا بدسرپرست و…
    • پرداختن به مسائلی که کمتر در آثار کودک و نوجوان دیده می‌شود، مانند جنگ و صلح، طبقات فرودست، افراد معلول، اختلالات شخصیتی‌ـ‌روانی و…
    • تنوع در انتخاب شخصیت‌های محوری و كنشگر (فعال). مشخصاً دخترانی که علیه برخی باورهای غلط ایستادگی می‌کنند.
    • بهره‌گیری از طنز در کلام و روایت‌های زنده و انتقادی از زندگی مردم كوچه و بازار.
    • زبان ساده و بهره‌گیری اصولی از ویژگی‌های زبان بومی و اصطلاح‌های عاميانه و ضرب‌المثل‌ها.

    او حرف‌های غیرکتابی‌اش را این‌جا می‌نویسد.

    به دیدارش بیایید و صدایش را بشنوید