یک روزِ صد و نود و دو صفحه‌ای | معرفی کتاب «زیبا صدایم کن»

call me Ziba

یک روزِ صد و نود و دو صفحه‌ای | معرفی کتاب «زیبا صدایم کن»

یک روزِ صد و نود و دو صفحه‌ای | معرفی کتاب «زیبا صدایم کن» 700 875 فرهاد حسن‌زاده

نیلوفر نیک بنیاد

«زیبا صدایم کن» رمانی برای نوجوانان است؛ ماجرای دختر پانزده ساله‌ای به نام زیبا که خیلی بیشتر از سنش تجربۀ زندگی دارد. او در مرکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست زندگی می‌کند، پدرش در یک بیمارستان روانی بستری است، مادرش دوباره ازدواج کرده و ناپدری بداخلاقی دارد که گاهی او را مجبور به دستفروشی و کارهای دیگر می‌کند. اما این کتاب همۀ زندگی زیبا را روایت نمی‌کند، بلکه فقط یک روز از زندگی او را شرح می‌دهد؛ آن هم روز تولد پانزده سالگی‌اش؛ روزی که پدرش از او می‌خواهد کمکش کند از تیمارستان فرار کند تا بتوانند یک جشن تولد دو نفره برگزار کنند و همین فرار است که جرقۀ تمام اتفاقات بعدی داستان را می‌زند.

زیبا باید یک روز تمام را با پدرش که تعادل روانی ندارد، در کلان‌شهر تهران بگذراند. او با اینکه دلش برای خانه و خانواده و وقت گذراندن با پدر و مادرش تنگ شده، گاهی از رفتارهای عجیب و غریب پدرش خجالت می‌کشد و حتی می‌ترسد! مثل وقتی که پدرش وسط یک کافی‌شاپ باکلاس و شلوغ می‌زند زیر آواز:

«چایی دارچین…هی… پیرهن پر چین… هی! چایی دارچین… هی دامن چین چین… هی!»

یا آن‌جا که در مغازۀ خوشخواب‌فروشی روی یکی از تشک‌ها خوابش می‌برد.

فروشنده با شک نگاهی به من و بعد نگاهی به بابا کرد و گفت: «می‌خواهی از روی کاتالوگ ببینی؟ این‌جوری…» صدای خر و پف بابا رفت هوا. فروشنده ناباورانه زل زد توی چشم‌هام.

یا مثل وقتی که بابا، زیبا را بالای یک جرثقیل خیلی بلند می‌برد و زیبا واقعاً دلشوره می‌گیرد از این‌که نکند بابا خودش یا زیبا را از آن بالا بیندازد پایین.

بابا دریچه را کمی باز کرد و دست چپش را بیرون برد. دست راستش را گرفتم. او آن یکی دستش را بیشتر بیرون برد. به نفس نفس افتادم. گفتم: «نه، نباید خودتونو بندازین پایین.» برگشت نگاهم کرد: «کی می‌خواد خودشو بندازه پایین؟ می‌خوام دونه‌های بارون رو از آلودگی نجات بدم!»

شاید بپرسید چه چیزی این کتاب را به یک کتاب برگزیده تبدیل کرده؟ اول اینکه کتاب کشش فوق‌العاده‌ای دارد. کل 192 صفحۀ کتاب فقط ماجرای یک روز از زندگی زیبا را روایت می‌کند، اما آنقدر جذابیت دارد که خواننده تا پایان داستان کتاب را زمین نگذارد.

ویژگی مثبت دیگر، تفاوت فضاسازی آن با اکثریت رمان‌های نوجوان واقع‌گرایانۀ سال‌های اخیر است. در دوره زمانه‌ای که نوجوانان بیشتر رمان‌های ترجمه و فانتزی می‌خوانند و بسیاری از رمان‌های تألیفی هم فضاهای روستایی یا شهری قدیمی را توصیف می‌کنند، داستانی که لحظه به لحظه‌اش در تهران می‌گذرد و پارک‌ها، خیابان‌ها، کافی‌شاپ‌ها و برج‌های تهران را نشان می‌دهد، قطعاً به دلیل تازگی‌اش برای مخاطب جذابیت بیشتری دارد.

ویژگی دیگری که باعث می‌شود نوجوان امروزی این کتاب را بخواند و دوست داشته باشد، نزدیکی زبان آن به زبان خود نوجوانان است. حسن‌زاده همراه نوجوانان امروزی به‌روز می‌شود، اصطلاحات گفتاری و ویژگی‌های رفتاری آنان را یاد می‌گیرد و بسیار ماهرانه این نکات را در دل داستان‌هایش وارد می‌کند. همین می‌شود که کتاب‌هایش نه تنها در جشنواره‌های تخصصی و توسط داوران متخصص، بلکه توسط جشنواره‌هایی با داوران نوجوان هم برگزیده می‌شود. «زیبا صدایم کن» سرشار از این جملات و لحظات نوجوانانه است. مثلاً آن‌جا که می‌گوید:

آن یکی پسره گفت: «گرفتی ما رو؟ این عینکیه که وضعش خیلی دراماتیکه. چیزی بارش نیست!»

اما این تمام ماجرا نیست. چیزی که شما را شگفت‌زده می‌کند، این است که حسن‌زاده فقط به نوشته شدن نامش روی جلد کتاب اکتفا نکرده و خودش را در قالب یکی از شخصیت‌های داستان وارد ماجرا کرده است. به عنوان مثال در جملۀ بالایی، آن آقای عینکی که وضعیت دراماتیکی دارد، خود نویسنده است که زیبا را می‌شناسد، گاهی او را می‌بیند و در نهایت هم کتاب زندگی‌اش را می‌نویسد. همین کتابی که ما حالا مشغول معرفی‌اش هستیم.

«زیبا صدایم کن» تاحالا به زبان‌های انگلیسی و ترکی استانبولی ترجمه شده و در کشور خودمان هم افتخارات فراوانی به دست آورده است. «برگزیدۀ جشنوارۀ کتاب کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان»، «برگزیدۀ شورای کتاب کودک»، «دریافت دیپلم افتخار از دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) یونان»، «قرار گرفتن در فهرست کتاب‌های کلاغ سفید کتاب‌خانۀ بین‌المللی مونیخ آلمان»، «نامزد کتاب سال ایران»، «نامزد کتاب سال لاک‌پشت پرنده» و «نامزد شورای کتاب کودک برای فهرست کتاب برای کودکان با نیازهای ویژه IBBY» تنها بخشی از افتخارات این کتاب است.

راستی، تا یادمان نرفته این را هم بگوییم که نویسندۀ این کتاب، یعنی فرهاد حسن‌زاده، تا حالا سه بار نامزد جایزۀ جهانی آسترید لیندگرن و دو بار نامزد جایزۀ هانس کریستین اندرسن شده است. حسن‌زاده موفق شد سال گذشته (2018) به فهرست پنج‌نفر نهایی جایزۀ هانس کریستین اندرسن یا همان نوبل کوچک ادبی راه پیدا کند. امیدواریم در سال 2019 برندۀ این جایزه از کشور ما باشد.

منبع: سایت شهرستان ادب

 

    روزی روزگاری

    فرهاد حسن‌زاده

    فرهاد حسن زاده، فروردین ماه ۱۳۴۱ در آبادان به دنیا آمد. نویسندگی را در دوران نوجوانی با نگارش نمایشنامه و داستان‌های کوتاه شروع کرد. جنگ تحمیلی و زندگی در شرایط دشوار جنگ‌زدگی مدتی او را از نوشتن به شکل جدی بازداشت. هر چند او همواره به فعالیت هنری‌اش را ادامه داد و به هنرهایی مانند عکاسی، نقاشی، خطاطی، فیلنامه‌نویسی و موسیقی می‌پرداخت؛ اما در اواخر دهه‌ی شصت با نوشتن چند داستان‌ و شعر به شکل حرفه‌ای پا به دنیای نویسندگی کتاب برای کودکان و نوجوانان نهاد. اولین کتاب او «ماجرای روباه و زنبور» نام دارد که در سال ۱۳۷۰ به چاپ رسید. حسن‌زاده در سال ۱۳۷۲ به قصد برداشتن گام‌های بلندتر و ارتباط موثرتر در زمینه ادبیات کودک و نوجوان از شیراز به تهران کوچ کرد…

    دنیای کتاب‌ها... دنیای زیبایی‌ها

    کتاب‌ها و کتاب‌ها و کتاب‌ها...

    فرهاد حسن‌زاده برای تمامی گروه‌های سنی کتاب نوشته است. او داستان‌های تصویری برای خردسالان و کودکان، رمان، داستان‌های کوتاه، بازآفرینی متون کهن و زندگی‌نامه‌هایی برای نوجوان‌ها و چند رمان نیز برای بزرگسالان نوشته است.

    ترجمه شده است

    به زبان دیگران

    برخی از کتاب‌های این نویسنده به زبان‌های انگلیسی، چینی، مالایی، ترکی استانبولی و کردی ترجمه شده و برخی در حال ترجمه به زبان عربی و دیگر زبا‌ن‌هاست. همچنین تعدادی از کتاب‌هایش تبدیل به فیلم یا برنامه‌ی رادیو تلویزیونی شده است. «نمكی و مار عينكي»، «ماشو در مه» و «سنگ‌های آرزو» از كتاب‌هايي هستند كه از آن‌ها اقتباس شده است.

    بعضی از ویژگی‌های آثار :

    • نویسندگی در بیشتر قالب‌های ادبی مانند داستان كوتاه، داستان بلند، رمان، شعر، افسانه، فانتزی، طنز، زندگينامه، فيلم‌نامه.
    • نویسندگی برای تمامی گروه‌های سنی: خردسال، کودک، نوجوان و بزرگسال.
    • خلق آثاری تأثیرگذار، باورپذیر و استفاده از تكنيك‌های ادبی خاص و متفاوت.
    • خلق آثاری كه راوی آن‌ها کودکان و نوجوانان هستند؛ روايت‌هايی مملو از تصویرسازی‌های عینی و گفت‌وگوهای باورپذير.
    • پرداختن به موضوع‌های گوناگون اجتماعی چون جنگ، مهاجرت، کودکان كار و خيابان، بچه‌های بی‌سرپرست يا بدسرپرست و…
    • پرداختن به مسائلی که کمتر در آثار کودک و نوجوان دیده می‌شود، مانند جنگ و صلح، طبقات فرودست، افراد معلول، اختلالات شخصیتی‌ـ‌روانی و…
    • تنوع در انتخاب شخصیت‌های محوری و كنشگر (فعال). مشخصاً دخترانی که علیه برخی باورهای غلط ایستادگی می‌کنند.
    • بهره‌گیری از طنز در کلام و روایت‌های زنده و انتقادی از زندگی مردم كوچه و بازار.
    • زبان ساده و بهره‌گیری اصولی از ویژگی‌های زبان بومی و اصطلاح‌های عاميانه و ضرب‌المثل‌ها.

    او حرف‌های غیرکتابی‌اش را این‌جا می‌نویسد.

    به دیدارش بیایید و صدایش را بشنوید