ورژن طنز شنگول و منگول

شنگل و منگل و چنگل

ورژن طنز شنگول و منگول

ورژن طنز شنگول و منگول 708 360 فرهاد حسن‌زاده

?ورژن طنز شنگول و منگول
یادداشتی از نیلوفر شهسواریان بر مجموعه‌ی ۴ جلدی شنگل و منگل و چنگل

بیشتر کودکان نسل جدید و قدیم قصه‌ی شنگول و منگول و حبه‌ی انگور را شنیده و یا خوانده‌اند. مجموعه‌ی چهار جلدی ماجراهای شنگل و منگل و چنگل یک بازآفرینی طنز از این قصه‌ی عامیانه و قدیمی است، با حضور همان شخصیت‌ها اما این بار با شخصیت‌پردازی تازه و اتفاقات جدید و لوکیشن‌های امروزی. توجه به قصه‌های عامیانه به حفظ آن‌ها و ادامه‌ی تاثیرگذاری‌شان کمک می‌کند. حتی اگر مخاطب شنگول و منگول و حبه‌ی انگور را نخوانده باشد، با خواندن این مجموعه با آن آشنا می‌شود. قصه‌های فولکلور این قابلیت را دارند که بازآفرینی شوند و بار دیگر بتوان لذت قصه‌ها را چشید و به مفاهیم گوناگونی که در آن‌ها وجود دارد فکر کرد.

در «گرگ بدجنس دوست داشتنی»، گرگ از یک خواب شیرین بلند می‌شود. او خواب دیده که شنگل و منگل را خورده و حالا دوست دارد چنگل را هم بخورد. می‌خوابد تا بقیه‌ی خوابش را ببیند. وقتی خودش را به خانه‌ی زنگوله‌پا می‌رساند، می‌بیند کسی نیست و چنگل را پیدا می‌کند. چنگل می‌گوید: سلام گرگ خاکستری مهربان دوست داشتنی! اینطور خطاب کردن برای گرگ خیلی عجیب است و او را به فکر می‌اندازد.
طنز به جذابیت این چهار داستان اضافه کرده است، مثلا در این جلد از مجموعه نویسنده نام گرگ را گرگ سیاه بدجنس ترسناک بی‌رحم وحشی گذاشته است. نویسنده سعی نکرده هر طور که شده مخاطب را بخنداند، بلکه طنز در دل داستان وجود دارد. علاوه بر این می‌توان کلیشه‌زدایی از شخصیت‌ گرگ را دید، گرگ در این داستان صرفاً وحشی نیست و می‌تواند مهربانی کند و حتی وجدان داشته باشد.
نویسنده شخصیت خودش را هم به داستان اضافه کرده است، مثلاً شخصیت‌ها با او صحبت می‌کنند. این فاصله‌گذاری باعث شده تا داستان صمیمانه‌تر باشد و مخاطب کمی در پروسه‌ی داستان‌نویسی قرار بگیرد، البته حضور راوی مخاطب را از داستان کمی دور می‌کند. مثلا در «طوطی روی خرپشته» داستان اینطور جلو می‌رود که همه در خانه مشغول خوردن غذاهایی بودند که مامان بزی برایشان درست کرده بود، مثل پیتزای یونجه و چمن پلو با کوکوی کدو حلوایی.
تا اینکه زنگ گوشی دربازکن به صدا درمی‌آید و شنگل از آیفون تصویری آقا گرگه را می‌بیند. آقا گرگه خبر ندارد که خانه‌ی آن‌ها به آیفون تصویری مجهز است. در اینجا نویسنده می‌نویسد: «می‌بینید بچه‌ها! کار ما نویسنده‌ها هم مشکل شده. حالا چطوری داستان را پیش ببرم؟»
آقا گرگه می‌گوید برای بردن طوطی‌اش روی خرپشته‌ی آن‌ها آمده. اما این بچه‌های مامان بزی با شنگول و منگول و حبه‌ی انگور فرق دارند و به این راحتی خام حرف‌های آقا گرگه نمی‌شوند.
در این مجموعه می‌توان به نوعی تغییر نسل و هویت نسل جدید را دید، بچه‌های امروز دیگر مثل گذشته نیستند و از هوش بالایی در مواجهه با مسائل برخوردار هستند. آن‌ها اغلب تشخیص می‌دهند که دیگران قصد گول زدن آن‌ها را دارند و یا برای خیرخواهی آمده‌اند. در این میان تکنولوژی هم به کمک آن‌ها می‌آید، مثل آیفون تصویری.
حتی ممکن است نقش‌های شخصیت‌ها جا‌به‌جا شود و این بار به جای این‌که اقدام گرگ گول‌زننده باشد، سه بچه بز راه رسیدن به هدف گرگ را ببندند، مثل ماجرای جلد بعدی این مجموعه، «گوریل ترسناک در راه پله»، که گرگ می‌خواهد سه تا بچه بز را بخورد، اما آن‌ها نقشه‌ای می‌کشند که هم گرگ را بترسانند و هم باعث شوند از ترس چشم‌هایش گرد شود.
در داستان «کجا را باید سم بزنیم؟» یک روز پستچی که به خانه‌ی مامان‌بزی می‌آید و شنگل و منگل و چنگل را به یک مهمانی به صرف نوشابه‌ی گازدار و انرژی‌زا و سوسیس بزغاله دعوت می‌کند و از آن‌ها می‌خواهد امضا بزنند. اما بچه‌ها نه امضا بلدند و نه انگشت دارند. پستچی از آن‌ها می‌خواهد به جایش سم بزنند.
تصویرگری‌های این مجموعه به درک داستان کمک کرده است. گرچه چندان هماهنگی بین داستان و تصویرگری وجود ندارد از این نظر که با توجه به حال و هوای ماجراها، اگر تصاویر طنزآمیز بود اثرگذارتر می‌شد.
در پشت جلد مخاطب داستان 6 تا 8 سال نوشته شده، به نظر می‌رسد داستان برای مخاطب 6 ساله طولانی است و برای کودک در این سن والدین و مربیان بهتر است بلندخوانی کنند. خواندن این مجموعه برای مخاطبانی که با این داستان در کودکی‌شان خاطره دارند می‌تواند جالب باشد.

منبع: سایت وینش

    روزی روزگاری

    فرهاد حسن‌زاده

    فرهاد حسن زاده، فروردین ماه ۱۳۴۱ در آبادان به دنیا آمد. نویسندگی را در دوران نوجوانی با نگارش نمایشنامه و داستان‌های کوتاه شروع کرد. جنگ تحمیلی و زندگی در شرایط دشوار جنگ‌زدگی مدتی او را از نوشتن به شکل جدی بازداشت. هر چند او همواره به فعالیت هنری‌اش را ادامه داد و به هنرهایی مانند عکاسی، نقاشی، خطاطی، فیلنامه‌نویسی و موسیقی می‌پرداخت؛ اما در اواخر دهه‌ی شصت با نوشتن چند داستان‌ و شعر به شکل حرفه‌ای پا به دنیای نویسندگی کتاب برای کودکان و نوجوانان نهاد. اولین کتاب او «ماجرای روباه و زنبور» نام دارد که در سال ۱۳۷۰ به چاپ رسید. حسن‌زاده در سال ۱۳۷۲ به قصد برداشتن گام‌های بلندتر و ارتباط موثرتر در زمینه ادبیات کودک و نوجوان از شیراز به تهران کوچ کرد…

    دنیای کتاب‌ها... دنیای زیبایی‌ها

    کتاب‌ها و کتاب‌ها و کتاب‌ها...

    فرهاد حسن‌زاده برای تمامی گروه‌های سنی کتاب نوشته است. او داستان‌های تصویری برای خردسالان و کودکان، رمان، داستان‌های کوتاه، بازآفرینی متون کهن و زندگی‌نامه‌هایی برای نوجوان‌ها و چند رمان نیز برای بزرگسالان نوشته است.

    ترجمه شده است

    به زبان دیگران

    برخی از کتاب‌های این نویسنده به زبان‌های انگلیسی، چینی، مالایی، ترکی استانبولی و کردی ترجمه شده و برخی در حال ترجمه به زبان عربی و دیگر زبا‌ن‌هاست. همچنین تعدادی از کتاب‌هایش تبدیل به فیلم یا برنامه‌ی رادیو تلویزیونی شده است. «نمكی و مار عينكي»، «ماشو در مه» و «سنگ‌های آرزو» از كتاب‌هايي هستند كه از آن‌ها اقتباس شده است.

    بعضی از ویژگی‌های آثار :

    • نویسندگی در بیشتر قالب‌های ادبی مانند داستان كوتاه، داستان بلند، رمان، شعر، افسانه، فانتزی، طنز، زندگينامه، فيلم‌نامه.
    • نویسندگی برای تمامی گروه‌های سنی: خردسال، کودک، نوجوان و بزرگسال.
    • خلق آثاری تأثیرگذار، باورپذیر و استفاده از تكنيك‌های ادبی خاص و متفاوت.
    • خلق آثاری كه راوی آن‌ها کودکان و نوجوانان هستند؛ روايت‌هايی مملو از تصویرسازی‌های عینی و گفت‌وگوهای باورپذير.
    • پرداختن به موضوع‌های گوناگون اجتماعی چون جنگ، مهاجرت، کودکان كار و خيابان، بچه‌های بی‌سرپرست يا بدسرپرست و…
    • پرداختن به مسائلی که کمتر در آثار کودک و نوجوان دیده می‌شود، مانند جنگ و صلح، طبقات فرودست، افراد معلول، اختلالات شخصیتی‌ـ‌روانی و…
    • تنوع در انتخاب شخصیت‌های محوری و كنشگر (فعال). مشخصاً دخترانی که علیه برخی باورهای غلط ایستادگی می‌کنند.
    • بهره‌گیری از طنز در کلام و روایت‌های زنده و انتقادی از زندگی مردم كوچه و بازار.
    • زبان ساده و بهره‌گیری اصولی از ویژگی‌های زبان بومی و اصطلاح‌های عاميانه و ضرب‌المثل‌ها.

    او حرف‌های غیرکتابی‌اش را این‌جا می‌نویسد.

    به دیدارش بیایید و صدایش را بشنوید