نقد، پژوهش، پايان‌نامه

پايان‌نامه‌ها و مقاله‌های پژوهشي

∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇

نقد و يادداشت بر كتاب‌ها در رسانه‌ها

∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇∇

زیبا صدایم کن
یادداشت دکتر نیره توکلی برای رمان زیبا صدایم کن 336 351 فرهاد حسن‌زاده

یادداشت دکتر نیره توکلی برای رمان زیبا صدایم کن

✅رمان سرشار است از غافلگیری به سبب خلق موقعیت‌هایی که تضاد میان ذهن و عین، واقعیت و رؤیا و پرسه زنی در جهان تخیل و بازگشت دردناک به جهان واقعی را نمایش می‌دهد. حسن‌زاده، با بیانی جسورانه و بی تعارف و رودربایستی، موقعیت دردناک و آسیب پذیر دختری پانزده ساله را، که بزرگترین دلخوشیش دیدن پدر و گذراندن ساعاتی در آغوش پرمهر و حمایتگر اوست، نصویر می کند. رؤیایی که همراه می شود با تصویری از برگزاری جشن تولد پانزده سالگیش، به الگوی آدم‌های مرفهی که غم نان ندارند. شامی در رستورانی درجه یک، دریافت هدیه‌های باارزش (انگشتر طلا و تبلت و…). آرزوی چندان بزرگی نیست، اما واقعیت دردناک دیوانگی پدر در حدی که حتی ممکن است جان دختر را هم به خطر بیندازد، اعتیاد و ازدواج مجدد مادر با مردی که چشمان ناپاکی دارد و زندگی دخترک در محل نگهداری کودکان بی سرپرست عمق دردناک ناممکن بودن این آرزوی کوچک را آشکار می‌کند. حسن زاده در ایجاد همدلی با دختر نوجوان و درک فاجعۀ زندگی او بسیار تواناست. اما زبان روایت او شاید اندکی به زبان لمپنی نزدیک تر و از زبان دحتری نوجوان دور باشد. به سخن دیگر، زبان راوی یا دختر نوجوان بیشتر یادآور زبان لمپنی اخراجی‌هاست تا زبان دختری نوجوان.

نامه‌ای از روستای ابویسان 800 600 فرهاد حسن‌زاده

نامه‌ای از روستای ابویسان

به نام خداوند لوح و قلم               حقیقت نگار وجود و عدم

سلام، سلام، سلام. هزاران هزار سلام خدمت جناب اقای حسن زاده‌ی عزیز.

درود بر شما. شمایی که از نظر من بهترین نویسنده­‌ی کتاب برای نوجوانی مثل من هستید. امیدوارم به بقیه نویسنده‌های محترم بر نخوره. اما بریم سر اصل مطلب. اقای حسن‌زاده از شما کتاب‌های زیادی خوندم و امروز می‌خوام کمی درباره‌­ی کتاب‌های ((در روزگاری که هنوز پنج شنبه و جمعه اختراع نشده بود))، ((هستی))، ((لبخند ها کشمشی یک خانواده خوشبخت))، ((هندوانه به شرط عشق))و ((هویج بستنی)) حرف بزنم. ببخشید که خیلی زیاده اما لطفا نامه رو تا اخر بخونید خیلی متشکرم.

چتری با پروانه‌های سفید
یادداشتی بر چتری با پروانه‌های سفید 400 479 فرهاد حسن‌زاده

یادداشتی بر چتری با پروانه‌های سفید

داستان‌های نوروزی

سمیه مهرگان (نویسنده و روزنامه‌نگار) / روزنامه آرمان شماره ۳۵۶۰/ ۱۷ اسفند ۱۳۹۶

نزدیک عید که می‌شود یادمان می‌افتد که یک‌سری کارها را باید «زود، تند، سریع» انجام بدهیم. درست مثل اردلان، خودمان را به پیرایشگاه برسانیم و موهایمان را کوتاه کنیم. یا مثل آتوسا خودمان را به خیاطی شیرین‌خانم برسانیم تا لباس سال نویمان را بگیریم. و یا مثل مریم و علی دوتا از کودکان کار که باید گل‌هایشان را بفروشند تا بتواننده زودتر خودشان را به لحظه تحویل سال برسانند.

اردلان و آتوسا و مریم و علی شخصیت‌های داستان «چتری با پروانه‌های سفید» فرهاد حسن‌زاده هستند که دو ساعت مانده به لحظه تحویل سال نو، درحالی‌که می‌خواهند کارشان را هم انجام دهند، از سوی دیگر نگرانِ تندتند گذشتن زمان هم هستند که مبادا سر لحظه تحویل سال نو به خانه نرسند. نگرانی و دلواپسی‌هایی که همه‌مان به وقت تحویل سال نو تجربه‌اش کرده‌ایم. از وقتی که مثل اردلان و آتوسا و مریم و علی کودک بودیم تا وقتی که بزرگ شدیم. حتما اردلان و آتوسا و مریم و علی قصه فرهاد حسن‌زاده هم وقتی بزرگ شوند، وقتی به دو ساعت مانده به لحظه تحویل سال برسند، یاد آن‌روزی می‌افتند که چطور در یک لحظه، آنها در یک نقطه به‌هم برخورد کردند: در نقطه‌ای که زمین به احترام آنها، باوقار و زیبا، زیر پایشان ایستاده بود، زمان را نگه داشته بود، تا آنها -و شاید همه کودکان شهر- کارهاشان را انجام دهند تا به موقع به لحظه تحویل سال نو برسند و به دور سفره هفت سین، با خانواده دعای تحویل سال را با لحظه شلیک توپ بخوانند.

«چتری با پروانه‌های سفید» با تصویرسازی خوب غزاله بیگدلو از سوی کتاب طوطی (واحد کودک و نوجوان انتشارات فاطمی) منتشر شده است. فرهاد حسن‌زاده نویسنده این داستان، نامی آشنا در ادبیات داستانی معاصر است، و شاید به جرات می‌توان گفت مهم‌ترین و بزرگ‌ترین نویسنده کودک و نوجوان امروز ایران، که در سال 1396 عنوان نویسنده منتخب جایزه جهانی هانس کریستین اندرسن را به دست آورد. از حسن‌زاده بیش از هفتاد کتاب در حوزه‌های مختلف منتشر شده، که برخی از آنها به زبان‌های انگلیسی، چینی، فرانسوی و…. ترجمه و از برخی نیز فیلم و انیمیشن ساخته شده است. حسن‌زاده تاکنون بیش از بیست جایزه برای آثارش گرفته که مهم‌ترینشان نشان ماه طلایی از جایزه جشنواره بزرگ برگزیدگان ادبیات کودک و نوجوان است. وی در سال گذشته نیز از سوی ایران نامزد جایزه جهانی آسترید لیندگرن شد. ماروپله، ماشو در مه، لولوی زیبای قصه‌گو، سنگ‌های آرزو، کنار دریچه نیم‌کت هفتم، قصه‌های کوتی‌کوتی، عقرب‌های کشتی بمیک، زیبا صدایم کن، هستی، از دیگر آثار حسن‌زاده در حوزه کودک‌ونوجوان است و رمان «حیاط خلوت» (نامزد جایزه گلشیری، کتاب سال ایران و قلم زرین) مهم‌ترین اثر وی در حوزه بزرگسال.

در بخشی از داستان «چتری با پروانه‌های سفید» می‌خوانیم:

به عقربه‌های ساعت نگاه کن! دو ساعت دیگر سال نو می‌شود و آن دختر، اسمش چیست؟ مریم. بله، مریم هنوز پشت چراغ قرمز ایستاده و به آن طرف چهارراه نگاه می‌کند. برادرش علی را می‌بیند که به ماشین‌های پشت چراغ قرمز گل می‌فروشد. مریم نگاهی به گل‌های خودش می‌اندازد و دلش می‌گیرد. زمان می‌گذرد و او هنوز گل‌ها را نفروخته.

مریم می‌گوید «ساعت چند است؟»

راننده می‌گوید: «دو ساعت دیگر توپ می‌ترکد!»

فرهاد حسن‌زاده و معیارهای نوبل ادبیات کودک و نوجوان/ محسن هجری 575 336 فرهاد حسن‌زاده

فرهاد حسن‌زاده و معیارهای نوبل ادبیات کودک و نوجوان/ محسن هجری

خبر کوتاه بود: «دفتر بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان «IBBY» با انتشار فهرست اسامی نامزدهای دریافت جایزه‌ی هانس کریستین اندرسن، نام فرهاد حسن‌زاده، نویسنده‌ی ایرانی، را نیز برای رقابت به منظور دریافت این جایزه در این فهرست قرار داد .او در مرحله‌ی نهایی باید با ماری آدو مورایل از فرانسه، اکیو کادونو از ژاپن، جوی کاولی از نیوزلند و اولف استارک از سوئد رقابت کند.»

اما این خبر کوتاه، به واقع پیامد روندی بلندمدتبه در ازای نزدیک به سه دهه فعالیت مستمر فرهاد در عرصه‌ی ادبیات کودک و نوجوان ایران بود. این‌که حسن‌زاده در مرحله‌ی نهایی نوبل کوچک برگزیده شود، بدون شک از بزرگ‌ترین موفقیت‌های ادبیات کودک و نوجوان ایران در طول دهه‌های اخیر است. اما حتی اگر این اتفاق نیفتد، چیزی از ارزش‌های غیرقابل انکار کارنامه‌ی ادبی این نویسنده کم نمی‌کند.

بنا بر اعلام هیئت داورانIBBY مهم‌ترین معیارهای انتخاب برگزیدگان، زیبایی‌شناسی، ادبیات نوشتاری، نوآوری، طراوات، توانایی متن، کنجکاوی‌ها و نیز ارتباط مستمر اثر با مخاطب بوده است. با توجه به این‌که هیئت داوران ترکیبی بسیار متنوع از کشورهایی چون کانادا، روسیه، ژاپن، اسپانیا، اسلوونی، یونان، لبنان، ونزوئلا، مصر، آرژانتین و آمریکا بوده، راه‌یابی حسن‌زاده به مرحله‌ی نهایی گویای آن است که او به زبانی مشترک و قابل فهم برای فرهنگ‌های گوناگون دست یافته است؛ زبانی که متکی به زیبایی‌شناسی، نوآوری، طراوت و مهم‌تر از همه فهم نیازهای مخاطبان بوده است.

سال ۱۳۸۳ در نقدی بر آثار فرهاد حسن‌زاده مجموعه آثارش را از سال های ۶۸ تا ۷۸ نمونه‌ای از یک حس نوستالژیک در ادبیات کودک و نوجوان ایران توصیف کردم. حسی که تأثیرپذیری نویسنده از جغرافیای زندگی‌اش را در شهر آبادان به تصویر می‌کشید و با آن‌که حتی در اثر درخشان حسن‌زاده، یعنی رمان هستی، این حس نوستالژیک هم‌چنان دیده می شود، او در این حس که گاهی با رگه‌هایی از تلخی آمیخته، متوقف نمی‌ماند. روی آوردن حسن‌زاده به فانتزی، طنز و فضاهایی که قرین شادمانی و تحول برای مخاطبان است، نشان می‌دهد او علی رغم دلبستگی‌های نوستالژیک خود، به مخاطبان احترام می‌گذارد و نیازها و زبان آن‌ها را در آثار و تألیفات خود لحاظ می‌کند.

برای کسانی که فرهاد حسن‌زاده را از نزدیک می شناسند، ویژگی استمرار و تلاشگری او در امر نوشتن بارز است. او پیوسته در فضاهای متنی به دنبال راه‌های جدیدی می‌گردد که با مخاطب امروز حرف‌هایش را در میان بگذارد و حالا که داورانی از کشورها و فرهنگ‌های متفاوت او را به خاطر داشتن چنین ویژگی‌هایی شایسته‌ی راه‌یابی به مرحله‌ی نهایی جایزه‌ی هانس کریستین آندرسن دانسته‌اند، با اطمینان خاطر می‌توان گفت که فرهاد حسن‌زاده به زبان مشترک ملت‌ها و فرهنگ‌های گوناگون دست یافته است؛ دستاوردی که می‌تواند برای ادبیات کودک و نوجوان ایران راهگشا باشد.

به قطع و یقین هر نویسنده‌ی ایرانی مسیر مورد علاقه‌ی خود را در انتخاب مضامین و فضاهای متنی دنبال می‌کند، اما نکته‌ای که از فرهاد می‌توان آموخت، داشتن گوشه‌ی چشمی به مخاطبان بدون مرزی است که در سراسر جهان می‌توانند خواننده‌ی ادبیات معاصر ایران باشند.

این وبلاگ واگذار می‌شود
جسارت در بیان مفاهیم دیرآشنا 350 468 فرهاد حسن‌زاده

جسارت در بیان مفاهیم دیرآشنا

شاید اولین چیزی که دراین کتاب توجه مخاطب را جلب می کند فرم آن است. هر فصل این کتاب پستی از یک وبلاگ است. وبلاگ درنا، دختر جوانی که با خواندن یک دفترچه خاطرات قدیمی تصمیم می گیرد داستانی را درباره ی زال و عشق قدیمی او در وبلاگش منتشر کند و نظرات خوانندگان را بداند. درنا به گذشته زال برمی گردد و داستان او و فریبا را روایت می کند؛ پسر نوجوانی که خانواده ای ندارد و در یک پرنده فروشی کار می کند. کلیدی که سال ها دست زال ماند چون فکر می کرد یک روز فریبا و خانواده اش بر می گردند و کلید خانه شان را از او می خواهند…

فرهاد حسن‌زاده
ویژگی‌های آثار فرهاد حسن‌زاده 700 466 فرهاد حسن‌زاده

ویژگی‌های آثار فرهاد حسن‌زاده

نويسنده‌ای كه جايش فقط پشت ميز نيست

 منبع نشریه دوچرخه/ ۱۳۹۶

تا کنون فرهاد حسن‌زاده از طرف چند نهاد ايرانی بارها نامزد دريافت جايزه‌‌های جهانی شده است. به همين بهانه نگاهی به ويژگی‌های نويسندگی و برخی از كتاب‌هايش كرده‌ايم.

  • در یک نگاه

فرهاد حسن‌زاده، متولد بيستم فروردين ۱۳۴۱، آبادان است. او نوشتن را از سال‌هاي نوجوانی(۱۳۵۵) آغاز كرد؛ يعنی زمانی كه عضو كانون پرورش فكري شد و توانست فكر و احساسش را در قالب نمايشنامه و داستان بروز بدهد.

جنگ و محاصره‌ی شهر آبادان باعث مهاجرت او و خانواده‌اش از آن‌جا شد. او در سال‌های مهاجرت به تحصيل ادامه داد و به خاطر پرداختن ناگزير به دغدغه‌های زندگی از نویسندگی باز ماند.

در سال ۱۳۶۶ ازدواج کرد. با به دنیا آمدن اولین فرزندش قصه‌هایی برای او تعریف می‌کرد و کم‌کم به فکر چاپ آن‌ها افتاد. از سال ۱۳۶۸ همكاری‌اش را با مطبوعات كودك و نوجوان آغاز كرد و اولين داستان‌هايش را در نشريات این گروه سنی به چاپ رساند.

سال ۱۳۷۰ اولین کتابش در شیراز چاپ شد؛ «ماجرای روباه و زنبور». کتابی که خودش هم در تصویرگری آن نقش داشت. به مرور کتاب‌هایش چاپ شدند و مورد توجه قرار گرفتند. هم توجه مخاطبان و هم منتقدان و کارشناسان ادبیات کودک و نوجوان. اینک او نزدیک به ۱۰۰ کتاب نوشته و بیش از ۴۰ جایزه‌ی ملی برای کارهایش گرفته است.

  • ویژگی‌های ادبی آثار

نهادهايی كه حسن‌زاده را براي جوايز جهانی «آستريد ليندگرن» و «هانس كريستين اندرسن» معرفی كرده‌اند دلايلی داشته‌اند. به برخی از اين دلايل اشاره مي‌كنيم:

  • نویسندگی در بیشتر قالب‌های ادبی مانند داستان كوتاه، داستان بلند، رمان، شعر، افسانه، فانتزی، طنز، زندگينامه، فيلم‌نامه.
  • نویسندگی برای تمامی گروه‌های سنی: خردسال، کودک، نوجوان و بزرگسال.
  • خلق آثاری تأثیرگذار، باورپذیر و استفاده از تكنيك‌های ادبی خاص و متفاوت.
  • خلق آثاری كه راوی آن‌ها کودکان و نوجوانان هستند؛ روايت‌هايی مملو از تصویرسازی‌های عینی و گفت‌وگوهای باورپذير.
  • پرداختن به موضوع‌های گوناگون اجتماعی چون جنگ، مهاجرت، کودکان كار و خيابان، بچه‌های بی‌سرپرست يا بدسرپرست و…
  • پرداختن به مسائلی که کمتر در آثار کودک و نوجوان دیده می‌شود، مانند جنگ و صلح، طبقات فرودست، افراد معلول، اختلالات شخصیتی‌ـ‌روانی و…
  • تنوع در انتخاب شخصیت‌های محوری و كنشگر (فعال). مشخصاً دخترانی که علیه برخی باورهای غلط ایستادگی می‌کنند.
  • بهره‌گیری از طنز در کلام و روایت‌های زنده و انتقادی از زندگی مردم كوچه و بازار.
  • زبان ساده و بهره‌گیری اصولی از ویژگی‌های زبان بومی و اصطلاح‌های عاميانه و ضرب‌المثل‌ها.
  • نويسندگی و كارهای شبه نويسندگی

يكی از ويژگيی‌های حسن‌زاده كارهای مطبوعاتی اوست. او در كنار نوشتن كتاب، فعاليت‌های مؤثری داشته و  بسياری از مخاطبانش او را به خاطر نوشته‌های مطبوعاتی‌اش مي‌شناسند. همچنین برخی از کتاب‌هایش تبدیل به فیلم یا برنامه‌ی رادیو تلویزیونی شده است. «نمكی و مار عينكی»، «ماشو در مه» و «سنگ‌های آرزو» از كتاب‌هايی هستند كه از آن‌ها اقتباس شده است.

حسن‌زاده به همراه تعدادی از نویسندگان، شاعران و مترجمان سنگ بنای تشکیل «انجمن نویسندگان کودک و نوجوان» را گذاشته است. این تشکل اصلی‌ترین نهاد مستقل نویسندگان است که  20 سال از تأسیس آن گذشته. دبیری و داوری چند جشنواره‌ی ادبی و هنری نیز از فعالیت‌های اوست. ارتباط مستمر حسن‌زاده با نهادهای مرتبط با مسائل و حقوق كودكان باعث شده كه شناخت بهتری از اين كودكان داشته باشد.

 

نگاهی کوتاه به چند اثر

  • هستی

«هستی» داستان دختر نوجوانی‌ است که نمی‌خواهد مثل دختر‌های هم‌سن‌وسالش باشد و کارهای دخترانه بکند. او آرزو دارد وقتی بزرگ شد راننده‌ی تریلی، خلبان یا دروازه‌بان تیم شهرش بشود. پدر هستی با رفتارهای هستی مخالف است و مدام او را سرزش و تحقیر می‌کند. با اتفاقاتی که سر راه او و خانواده‌اش قرار می‌گیرد، نگاه هستی به آدم‌ها و محیط اطرافش عوض می‌شود. او به مدد قرارگیری‌اش در موقعیت‌های نا‌خواسته پوست می‌اندازد و بزرگ می‌شود و می‌فهمد که برای قوی بودن فرقی نمی‌کند که زن باشد یا مرد.

♦ اين كتاب برگزيده‌ی مخاطبان كانون پرورش فكری، لاك‌پشت پرنده و نامزد چند جايزه‌ی ديگر شد. همچنين كانون اين كتاب را به زبان انگليسی ترجمه و منتشر كرده است.

  • این وبلاگ واگذار می‌شود

درنا، دختر نوجوانی که در آبادان زندگی می‌کند، در پستوی یک کتاب‌فروشی دفترچه‌ی کهنه‌ای را پیدا می‌کند که حاوی یک داستان عاشقانه واقعی است. او که از یافتن این داستان به‌شدت هیجان‌زده است، آن را از نویسنده‌اش که صاحب کتابفروشی است می‌گیرد و بدون اطلاعش به مرور در وبلاگی به نام «دسته‌کلید» قرار می‌دهد. خوانندگان این وبلاگ، در خلال پُست‌های درنا، با داستان زندگی «زال» و عشق نوجوانی او آشنا می‌شوند.

یکی از شیوه‌های جذاب نوشتن رمان خلق داستانی در دل یک داستان دیگر است. در این شیوه، خواننده دو داستان را همزمان می‌خواند و با آن‌ها پیش می‌رود. حالا اگر نویسنده از شیوه‌ای به جز بازی با زمان حال و فلاش‌بک‌های معمول برای نوشتن رمانش استفاده کند، این جذابیت دوچندان می‌شود و این دقیقا‌‌ً همان کاری است که حسن‌زاده در رمان «این وبلاگ واگذار می‌شود» انجام داده است. او در این رمان یک داستان عاشقانه‌ي قدیمی را در قالب یک وبلاگ روایت می‌کند.

♦ این کتاب برگزيده و نامزد چند جايزه‌ی ادبی شده است.

  • کنار دریاچه، نیمکت هفتم

این کتاب دربرگیرنده‌ی هفت داستان کوتاه است. داستان‌هایی که به دغدغه‌های نوجوان امروز توجه می‌کند. مسائلی مانند حریم خصوصی و قداست آن، عشق‌های پاک و‌لی زودگذر نوجوانی، برخورد سنتی بزرگ‌ترها به عشق نوجوان‌ها، کلاس‌های خشک مدرسه و معلم‌های عصاقورت‌داده و شیطنت‌های دانش‌آموزان و…

♦ اين كتاب برگزيده و نامزد چند جشنواره‌ی فرهنگي ايران بوده است.

  • عقرب‌های کشتی بمبک

بچه‌های کار برای خود یک گروه درست می‌کنند و اسمش را می‌گذارند «باند عقرب». آن‌ها کشتی کوچک متروکه‌اي را پاتوق خود کرده‌اند. در جریان انقلاب سال 57 این گروه ناخواسته وارد ماجراهایی می‌شوند. آن‌ها یکی از مأموران پلیس را که در همسایگی‌شان زندگی می‌کند گروگان می‌گیرند و به کشتی بمبک می‌برند. از طرفی دیگر «خلو» سردسته‌ی این باند دلبسته‌ی «گلدونه» دختر این مأمور پلیس است. پلیسی که هیچ نقشی در سرکوب انقلابی‌ها ندارد و فقط مأمور راهنمایی و رانندگی است. روایت این داستان ساختارشکنانه و پست‌مدرن است و دارای زبان و موقعیت‌های طنزآمیز است.

♦ اين كتاب اثر تقدیری کتاب سال ایران (سال 1389) و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است.

  • گلستان سعدی ــ‌ قصه‌های شیرین ایرانی

سعدی اشعار و حکایت‌های زیبایی دارد. اما زبان کلاسیک و سنگین او خواندن این حکایت‌ها را برای بچه‌هاي امروز دشوار کرده است. فرهاد حسن‌زاده در این کتاب با انتخاب روایتی بسیار نو، طرح و فضایی تازه از داستان‌ها و حکایت‌های گلستان سعدی ارائه می‌دهد؛ گویی تمام قصه‌های تمثیلی گلستان همین امروز اتفاق افتاده است. موقعیت‌ها به قدری نزدیک به ذهن هستند که وقتی زن و شوهری می‌خواهند خانه‌ای بخرند و با یک همسایه‌ي فضول مواجه می‌شوند و در نهایت از خرید آن منصرف می‌شوند، آدم خیال می‌کند داستان کاملاً امروزی است و معامله قرار بوده در سالی که در آن زندگی می‌کنیم انجام شود. ورودی هر قصه به قدری شیرین است که انگار مخاطب دارد این داستان را از زبان یک نقال باتجربه و خوش‌بیان می‌شنود. «هرچه بود، گذشت و دیگر برنگشت» یا «بهتر است من چیزی نگویم و شما داستان را بخوانید» به شیرینی ورودی قصه‌ها کمک کرده است.

♦ این کتاب برگزيده‌ي شانزدهمين جشنواره‌ي كتاب سال کانون پرورش فکری در بخش بازنويسي سال 1392شده است.

حیاط خلوت
خوانش باختینی رمان حیاط‌خلوت / محمود رنجبر 211 314 فرهاد حسن‌زاده

خوانش باختینی رمان حیاط‌خلوت / محمود رنجبر

  محمود رنجبر استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان است. او در مقاله‌ای مفصل به خوانش باختینی رمان «حیاط خلوت» پرداخته و از این منظر به آن نگریسته است. در ابتدا چکیده‌ای از مقاله و در انتها فایل کامل این مقاله قابل خواندن است. این مقاله در نشریه ادب پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان منتشر شده است.

چکیده

  «حیاط‌خلوت» نوشته فرهاد حسن‌زاده یکی از رمان­های برگزیده جشنواره ادب پايداري است. این رمان ازجمله آثار متفاوت در حوزه ادبیات پایداری به شمار می‌رود.

نگرش انتقادی به تبعات جنگ و حذف ارزش‌های برآمده از این واقعة سیاسی، اجتماعی، حیاط­خلوت را به اثری قابل تأمل از منظر حوزه انسان­شناسی و جامعه‌شناسی ادبیات بدل مـی­کــند. از سوی دیگر تـجـربه مبـتنـی بـر زیست جهان نویسنده در زبان و اجتماع پس از جنگ موجب بازتاب کیفّیات زندگی و چگونگی تحوّلات فکری شخصیت­های این رمان شده ­است. هدف این پژوهش بازخوانی رمان حیاط‌خلوت با رویکرد میخائیل باختین است. نتایج این خوانش نشان می­دهد که در این رمان، حرکتی کارناوالی از سوی شخصیت­ها برای ویرانگری نظم بـرساختة حاکــمیت جامعة پــس از جنــگ صورت می­گـیرد. در این       حر کت نشانه­‌های متفاوت گفتگو، خنده، اعتراض، چند صدایی و نقیضه پدیدار می‌شود که نشان دهندة جنبه­‌هایی از کیفیت زندگی انسان معاصر است.

یکی از طرفدارهای شیمپالو
هفت‌هشت قانون خوشگل برای زندگی در شرایط مشکل 400 414 فرهاد حسن‌زاده

هفت‌هشت قانون خوشگل برای زندگی در شرایط مشکل

آیدین فرنگی/ سايت شهر كتاب

شیمپالو، شیمپالو، شیمپالو! امان از دست شیمپالو، شیمپالوها و اخلاق شیمپالویی‌شان! همه‌شان گردن‌کلفت‌اند و زبان‌ندان و آداب‌نشناس! تا می‌خواهی نفس راحتی بکشی یا کاری را شروع بکنی، سروکله‌شان پیدا می‌شود. وقتی یک شیمپالو جلو راهت سبز می‌شود باید چه کار بکنی؟ طبیعی است که باید اقدامی بکنی! اقدامی مدبرانه که بهتر است پشتوانه‌‌ای در دنیای ضرب‌المثل‌ها هم داشته باشد. خوب! تا بیشتر از این شروع معرفی مجموعه‌‌ی هشت جلدی «من + شیمپالو + جی‌جور» شیمپالویی نشده، بروم سر اصل مطلب!

یادداشت انوشه منادی درباره رمان هستی 150 150 فرهاد حسن‌زاده

یادداشت انوشه منادی درباره رمان هستی

رمان نوجوان هستی , نوشته فرهاد حسن زاده, رمان روایت دختری ست که قید و بندهای سنتی دختر بودن را نمی پذیرد, رفتار پسرانه دارد, زمان جنگ ست و نویسنده با پرداختی واقع گرایانه, در ساختار روایت رمان نوجوان, که مملو است از باید نباید های بی ثمر,همه را آگاهانه کنار گذاشته, و با انتخاب لحن دختری پرجنب و جوش و فعال, و ساخت موقعیت ها, مکان ها, با نگاه واقع گرایانه توانسته ست رمانی خلق کند که بسیاری از چارچوب های کلیشه ای رایج در نوشتن برای نوجوان را دور بریزد و ثابت کند تنها با نوشتن پر جنب و جوش زنده از دوران نوجوانی, می توان رمان پر خواننده در میان نوجوانان نوشت, رمان هستی, از طرف مخاطبین ش, با استقبال خوبی مواجه شد و همین رفتار خلاقانه ی فرهادحسن زاده, درین عرصه, رمان نوجوان, بی مصرف بودن بسیاری از نظریات قیم مآبانه در زمینه ی ادبیات کودک و نوجوان را ثابت کند… بررسی دقیق رمان خوب هستی, درجای خود, می تواند برای شکلی از ادبیات, رمان نوجوان که به شدت در تسخیر ترجمه ست, می تواند راهگشا باشد. درین زمینه, آثار فرهاد حسن زاده بسیار تاثیرگذارست و منظر رمان نوجوان ایرانی را پیش روی علاقه مندان باز می کند و با رمان های پرمخاطب و خواندنی اش راهکار هم ارایه می دهد.

زیبا صدایم کن
نقد رمان «زيبا صدايم كن» در زنجان 336 351 فرهاد حسن‌زاده

نقد رمان «زيبا صدايم كن» در زنجان

اولین جلسه نقد کتاب در مرکز علوم و نجوم با حضور 11 نفر از اعضای کانون که در کارگاه‌های داستان تابستان حضور خوب و پررنگی داشتند برگزار شد، رمان «زیبا صدایم کن» تالیف فرهاد حسن زاده نقد و بررسی شد.

به گزارش روابط عمومی اداره کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان زنجان، اعضا از یک ماه پیش در جریان برگزاری این برنامه قرار گرفته بودند. زمان برنامه تعیین و به اعضا اعلام شد، مهمانان ویژه این برنامه اعضای سابق کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و جوانان موفق امروز بودند.

    روزی روزگاری

    فرهاد حسن‌زاده

    فرهاد حسن زاده، فروردین ماه ۱۳۴۱ در آبادان به دنیا آمد. نویسندگی را در دوران نوجوانی با نگارش نمایشنامه و داستان‌های کوتاه شروع کرد. جنگ تحمیلی و زندگی در شرایط دشوار جنگ‌زدگی مدتی او را از نوشتن به شکل جدی بازداشت. هر چند او همواره به فعالیت هنری‌اش را ادامه داد و به هنرهایی مانند عکاسی، نقاشی، خطاطی، فیلنامه‌نویسی و موسیقی می‌پرداخت؛ اما در اواخر دهه‌ی شصت با نوشتن چند داستان‌ و شعر به شکل حرفه‌ای پا به دنیای نویسندگی کتاب برای کودکان و نوجوانان نهاد. اولین کتاب او «ماجرای روباه و زنبور» نام دارد که در سال ۱۳۷۰ به چاپ رسید. حسن‌زاده در سال ۱۳۷۲ به قصد برداشتن گام‌های بلندتر و ارتباط موثرتر در زمینه ادبیات کودک و نوجوان از شیراز به تهران کوچ کرد…

    دنیای کتاب‌ها... دنیای زیبایی‌ها

    کتاب‌ها و کتاب‌ها و کتاب‌ها...

    فرهاد حسن‌زاده برای تمامی گروه‌های سنی کتاب نوشته است. او داستان‌های تصویری برای خردسالان و کودکان، رمان، داستان‌های کوتاه، بازآفرینی متون کهن و زندگی‌نامه‌هایی برای نوجوان‌ها و چند رمان نیز برای بزرگسالان نوشته است.

    ترجمه شده است

    به زبان دیگران

    برخی از کتاب‌های این نویسنده به زبان‌های انگلیسی، چینی، مالایی، ترکی استانبولی و کردی ترجمه شده و برخی در حال ترجمه به زبان عربی و دیگر زبا‌ن‌هاست. همچنین تعدادی از کتاب‌هایش تبدیل به فیلم یا برنامه‌ی رادیو تلویزیونی شده است. «نمكی و مار عينكي»، «ماشو در مه» و «سنگ‌های آرزو» از كتاب‌هايي هستند كه از آن‌ها اقتباس شده است.

    بعضی از ویژگی‌های آثار :

    • نویسندگی در بیشتر قالب‌های ادبی مانند داستان كوتاه، داستان بلند، رمان، شعر، افسانه، فانتزی، طنز، زندگينامه، فيلم‌نامه.
    • نویسندگی برای تمامی گروه‌های سنی: خردسال، کودک، نوجوان و بزرگسال.
    • خلق آثاری تأثیرگذار، باورپذیر و استفاده از تكنيك‌های ادبی خاص و متفاوت.
    • خلق آثاری كه راوی آن‌ها کودکان و نوجوانان هستند؛ روايت‌هايی مملو از تصویرسازی‌های عینی و گفت‌وگوهای باورپذير.
    • پرداختن به موضوع‌های گوناگون اجتماعی چون جنگ، مهاجرت، کودکان كار و خيابان، بچه‌های بی‌سرپرست يا بدسرپرست و…
    • پرداختن به مسائلی که کمتر در آثار کودک و نوجوان دیده می‌شود، مانند جنگ و صلح، طبقات فرودست، افراد معلول، اختلالات شخصیتی‌ـ‌روانی و…
    • تنوع در انتخاب شخصیت‌های محوری و كنشگر (فعال). مشخصاً دخترانی که علیه برخی باورهای غلط ایستادگی می‌کنند.
    • بهره‌گیری از طنز در کلام و روایت‌های زنده و انتقادی از زندگی مردم كوچه و بازار.
    • زبان ساده و بهره‌گیری اصولی از ویژگی‌های زبان بومی و اصطلاح‌های عاميانه و ضرب‌المثل‌ها.

    او حرف‌های غیرکتابی‌اش را این‌جا می‌نویسد.

    به دیدارش بیایید و صدایش را بشنوید